TLTRO III: Monetaire corona vaccinatie

Inleiding

De afgelopen maanden is door de banken veel aandacht besteed aan TLTRO-kortingen, die klanten op hun financiering kunnen krijgen. De hierbij gestelde voorwaarde is, dat de nieuwe financiering voor eind december daadwerkelijk afgesloten en opgenomen moet zijn. Vooral ABN AMRO is actief geweest op dit front.

Dit roept de vraag op wat TLTRO-korting nu precies is en waarom deze korting per einde van 2021 zal ophouden.

Het korte antwoord is: banken hebben na 31 december 2021 geen reden meer om te stunten met kortingen, maar de goedkope lange termijn funding die de banken massaal opgenomen hebben bij de ECB, blijft nog een tijdje doorwerken in de marges.

Het langere antwoord en een toelichting op TLTRO en het monetaire beleid kunt u vinden in deze bijdrage.

TLTRO

TLTRO staat voor targeted longer-term refinancing operations en is een van de vele maatregelen, die de Europese Centrale Bank (ECB) vanaf de financiele crises in 2007 in aanvulling op haar reguliere monetaire beleid (zie kader) heeft moeten nemen. De andere bekende aanvullende maatregel is het asset purchase programme (APP), het massaal in de markt opkopen van obligaties om de rente laag te houden.

Middels TLTRO’s biedt de ECB lange termijn leningen aan banken tegen gunstige tarieven ter stimulering van kredietverlening aan consumenten en bedrijven. De eerste serie TLTRO's is aangekondigd op 5 juni 2014, de tweede serie (TLTRO II) op 10 maart 2016 en de derde serie (TLTRO III) op 7 maart 2019.

TLTRO's onderscheiden zich op drie aspecten van de reguliere LTRO’s uit het beleidsinstrumentarium van de ECB:

1. Ze zijn targeted, dat wil zeggen ze hebben een specifiek doel, het stimuleren van kredietverlening aan ondernemingen.

2. Ze zijn conditioneel. Banken krijgen uitsluitende de gunstige tarieven, als ze dit geld ook uitlenen aan consumenten en bedrijven. Het maximum beroep, dat een bank kan doen op een serie TLTRO's, wordt vooraf bepaald aan de hand van de op dat moment al uitgeleende gelden aan consumenten en bedrijven. 3.

3. Ze bieden een langere looptijd, de eerste twee series kenden een looptijd van 4 jaar.

Kader: Reguliere monetaire beleid ECB

Het reguliere monetaire beleid van het Eurosysteem bestaat uit drie instrumenten:

1. Open market operations: de reguliere open market operations in euro’s bestaan uit 1-weeks (main refinancing operations, of MROs) en 3-maands liquiditeit ondersteunende transacties (LTROs).

2. Standing facilities: het Eurosystem offers kent twee standing facilities:

• Marginal lending facility waarmee banken overnight liquiditeit van de ECB krijgen, afhankelijk van voldoende eligible assets; en

• Deposit facility die banken toestaat om overnight geld te stallen bij de ECB.

3. Minimum reserve requirements voor banken: Banken in het Eurosysteem moeten een hoeveelheid middelen aanhouden op hun rekening bij de nationale centrale banken. Die hoeveelheid betreft een gemiddelde dat gedurende periodes van 6 weken bepaald en gemeten wordt.

In wezen romen de centrale banken de liquiditeit van de banken af middels de minimumreserve requirements en geven ze deze liquiditeit weer terug middels open markets operations. Banken die hun dagelijkse overschotten of tekorten niet in de interbancaire markt kunnen uit- of inlenen, vallen terug op de Standing Facilities. De tarieven van de Standing facilities geven daarmee de bandbreedte aan waarbinnen de tarieven op de bancaire geldmarkt tot stand komen, momenteel is die bandbreedte -/- 0,5% negatief tot 0,25% positief.

TLTRO III: het corona vaccin

TLTRO III is in september 2020 gestart als een ‘normale’, nieuwe serie TLTRO’s. Als reactie op de corona pandemie heeft de ECB in maart 2020 de spelregels voor de banken aanzienlijk versoepeld en extra trekkingsmomenten (operations) ingebouwd als overbrugging naar de al gepland trekkingsronde in juli 2020.

De versoepelingen zien onder meer op: een verlaging van de tarieven (van Deposit Facility naar Deposit facility minus 0,25%), ruimere bevoorschotting (‘borrowing allowance’ van 30% naar 50% van de ‘eligible loans’) en een versoepeling van de target die ziet op de omvang van de kredietportefeuille (‘lending performance threshold’ van 2,5% tussen 1 maart 2019 en 31 maart 2021 naar 0% tussen 1 april 2020 en 31 maart 2021).

Tijdens het voorloop van de corona pandemie heeft de ECB vervolgens aanvullende versoepelingen doorgevoerd, voor het laatst in december 2020 met de volgende uitkomsten:

• Het tarief is verlaagd naar Deposit Facility minus 0,5%, voor een extended periode van 24 juni 2020 tot 23 juni 2022, en naar de Deposit Facility voor de periode na 23 juni 2022.

• De bevoorschotting is verruimd naar 55%.

• Het totaal aantal operaties is uitgebreid naar 10, waarvan 3 in 2021, in juni, september en december.

• De lending performance target van 0% is verschoven naar de periode tussen 1 oktober 2020 en 31 december 2021.

• De banken kunnen elke kwartaal, zonder boetes, vervroegd aflossen.

Grafiek: ECB rates

Het belang van 31 december 2021

De rente op de reguliere main refinancing operations staat al een ruime periode op 0% (zie ook grafiek ECB rates). TLTRO III geeft een aanzienlijk rentevoordeel:

• Banken die per 31 december aan de target voldoen, kunnen met terugwerkende kracht vanaf juni 2020 twee jaar lenen tegen een negatieve rente van 1%. Na juni 2022 kunnen de banken lenen tegen een negatieve rente van 0,5%. Nota Bene, dit zijn de maximale rentetarieven, mocht de Deposit Rate verder verlaagd worden dan dalen de TLTRO tarieven mee.

• Banken die per 31 december niet aan de target voldoen, betalen grosso modo over de looptijd een 0,5% hogere rente dan de banken die wel aan de target voldoen.

Met de target meting per 31 december 2021 staan er voor de banken